لوریج چیست؟ آموزش کامل اهرم در فارکس و ارز دیجیتال
آیا تا به حال فکر کردهاید که چگونه معاملهگران بزرگ با سرمایههای اندک، سودهای چند هزار دلاری کسب میکنند؟ راز این کار در ابزاری قدرتمند به نام لوریج (Leverage) یا اهرم معاملاتی نهفته است. لوریج همان “شمشیر دو لبهای” است که میتواند شما را یکشبه ثروتمند کند یا تمام سرمایهتان را ببلعد. در این مقاله جامع، نه تنها یاد میگیرید لوریج چیست، بلکه تفاوت حیاتی آن در بازار فارکس و ارز دیجیتال، نحوه محاسبه سود و زیان، و از همه مهمتر مدیریت ریسک برای جلوگیری از لیکویید شدن را خواهید آموخت. اگر به دنبال معاملهگری اصولی هستید، این راهنما برای شماست.
لوریج یا اهرم معاملاتی به زبان ساده چیست؟
اگر بخواهیم معنی لوریج (Leverage) را به سادهترین شکل بیان کنیم، باید بگوییم: لوریج ابزاری است که کارگزاری (Broker) یا صرافی در اختیار شما قرار میدهد تا بتوانید با پولی بیشتر از موجودی واقعی کیف پولتان معامله کنید.
در واقع، لوریج نوعی “وام کوتاهمدت” است که نیاز به ضامن ندارد، اما قوانین سختگیرانهای دارد.
مثال کاربردی: خرید خانه با وام (شبیه ساز لوریج)
فرض کنید شما ۱ میلیارد تومان پول دارید و میخواهید ملکی به ارزش ۱۰ میلیارد تومان بخرید. بانک به شما ۹ میلیارد تومان وام میدهد.
- سرمایه شما (مارجین): ۱ میلیارد تومان
- وام بانک (اهرم): ۹ میلیارد تومان
قدرت خرید کل: ۱۰ میلیارد تومان (لوریج ۱:۱۰)
اگر قیمت خانه ۱۰٪ رشد کند و به ۱۱ میلیارد برسد، شما ۱ میلیارد سود کردهاید. یعنی با ۱ میلیارد سرمایه اولیه، ۱ میلیارد سود (۱۰۰٪ بازدهی) داشتهاید. این جادوی لوریج است.
تفاوت لوریج در فارکس و ارز دیجیتال؛ کدام خطرناکتر است؟
یکی از سوالات پرتکرار کاربران این است که تفاوت اهرم در بازار کریپتو و فارکس چیست؟ با اینکه مفهوم یکسان است، اما کاربرد آنها زمین تا آسمان فرق دارد.
لوریج در بازار فارکس (Forex)
در بازار فارکس، نوسانات روزانه قیمت جفتارزها بسیار کم است (مثلاً ۰.۵٪ یا ۱٪). برای اینکه معاملهگر بتواند سود چشمگیری کسب کند، نیاز به لوریجهای بالا دارد.
- لوریج معمول: ۱:۵۰ تا ۱:۵۰۰ (حتی ۱:۱۰۰۰ در برخی بروکرها برای ایرانیان).
- ریسک: به دلیل نوسان ذاتاً کمِ بازار، استفاده از لوریجهای بالا (اگر مدیریت شده باشد) منطقیتر از کریپتو است.
لوریج در ارز دیجیتال (Crypto)
بازار ارز دیجیتال به شدت پرنوسان است. یک ارز ممکن است در یک روز ۲۰٪ تغییر قیمت دهد.
- لوریج معمول: ۱:۲ تا ۱:۱۰۰ (در صرافیهایی مثل بایننس یا والکس).
- هشدار: استفاده از لوریج بالای ۱۰ در کریپتو برای مبتدیان به معنی “خودکشی مالی” است، زیرا نوسانات طبیعی بازار میتواند سریعاً شما را لیکویید کند.
جدول مقایسه لوریج در فارکس و کریپتو:
در جدول زیر لوریج در فارکس و کریپتو مقایسه میشود
| ویژگی | فارکس (Forex) | کریپتو (Crypto) |
|---|---|---|
| نوسان بازار | کم و پایدار | بسیار زیاد و هیجانی |
| لوریج استاندارد | ۱:۱۰۰ تا ۱:۵۰۰ | ۱:۵ تا ۱:۲۰ |
| خطر لیکویید | کمتر (با مدیریت سرمایه) | بسیار زیاد (شدوهای ناگهانی) |
| مدت معامله | کوتاه تا میانمدت | فیوچرز (کوتاه) اسپات (بلند) |
رابطه مارجین (Margin) و لوریج چیست؟
بسیاری از معاملهگران تازه کار، مارجین و لوریج را با هم اشتباه میگیرند.
- لوریج (Leverage): قدرت خریدی است که بروکر به شما میدهد (مثلاً ۱:۱۰۰).
- مارجین (Margin): مقدار پولی است که شما باید در حساب خود داشته باشید تا بروکر اجازه دهد آن معامله را باز کنید (وجه تضمین).
فرمول ساده:
هرچه لوریج را بالاتر ببرید، مارجین (پول مورد نیاز) برای باز کردن یک معامله با حجم ثابت، کمتر میشود. اما ریسک کال مارجین شدن افزایش مییابد.
مزایا و معایب معاملات اهرم دار (Futures & Margin Trading)
قبل از ورود به معاملات فیوچرز یا فارکس، باید این لیست را با دقت بخوانید.
مزایای لوریج
- سودآوری بالا با سرمایه کم:
میتوانید با ۱۰۰ دلار، مانند کسی که ۱۰,۰۰۰ دلار دارد معامله کنید. - دسترسی به بازارهای گران:
خرید طلا یا بیت کوین بدون نیاز به پرداخت کل قیمت آن. - سود از ریزش بازار (Short):
در معاملات اهرمدار (مانند فیوچرز) میتوانید از پایین آمدن قیمتها نیز سود بگیرید.
ریسکها و خطرات (لیکویید شدن)
- لیکویید شدن (Liquidation): اگر بازار خلاف جهت شما حرکت کند و ضرر شما به اندازه کل سرمایه اولیهتان شود، صرافی معامله را میبندد و پول شما صفر میشود.
- کال مارجین (Call Margin): هشداری است که قبل از صفر شدن پولتان دریافت میکنید تا حساب را شارژ کنید.
- استرس روانی: نوسانات دلاری شدید در حساب شما میتواند باعث تصمیمات احساسی شود.
بررسی و مقایسه حداکثر لوریج در بروکرهای محبوب
انتخاب کارگزاری مناسب، یکی از اولین قدمهای معاملهگری است، چرا که هر بروکر بسته به نوع حساب (ECN, Standard و…) سقف لوریج متفاوتی را در اختیار شما قرار میدهد. برای اینکه دید بازتری داشته باشید، در جدول زیر جزئیات حسابها و حداکثر اهرم قابل استفاده در بروکرهای پرطرفدار و شناختهشده میان ایرانیان، یعنی آلپاری (Alpari)، لایت فایننس (LiteFinance)، مونتا مارکتس (Moneta Markets) و اپو فایننس (opoFinance) را بررسی و لیست کردهایم.
برای اشنایی بیشتر با بروکرها کافیست روی اسم بروکر ها در این مقاله کلیک کنید
| بروکر | نوع حساب | حداکثر لوریج |
|---|---|---|
| آلپاری (Alpari) | Micro.MT4 | ۱:۵۰۰ |
| Standard.MT4 | ۱:۱۰۰۰ | |
| Standard.MT5 | ۱:۱۰۰۰ | |
| ECN.MT4 | ۱:۳۰۰۰ | |
| PRO ECN.MT4 | ۱:۳۰۰۰ | |
| لایت فایننس (LiteFinance) | ECN | ۱:۱۰۰۰ |
| CLASSIC | ۱:۱۰۰۰ | |
| CENT | ۱:۵۰۰ | |
| مونتا مارکتس (Moneta Markets) | DIRECT STP | ۱:۱۰۰۰ |
| PRIME ECN | ۱:۲۰۰۰ | |
| ULTRA ECN | ۱:۱۰۰۰ | |
| اپو فایننس (OpoFinance) | Standard | ۱:۲۰۰۰ |
| ECN | ۱:۲۰۰۰ | |
| ECNPro | ۱:۲۰۰۰ | |
| Social Trade | ۱:۵۰۰ | |
| Black | ۱:۵۰۰ |
مدیریت ریسک در معاملات لوریج دار؛ چگونه زنده بمانیم؟
با توجه به تجربه کاربران حرفهای، تنها راه بقا در بازارهای مالی با لوریج، داشتن استراتژی مدیریت ریسک است.
۱. قانون طلایی استفاده از استاپ لاس (Stop Loss)
هرگز، تاکید میکنیم هرگز بدون حد ضرر (Stop Loss) وارد معامله اهرمدار نشوید. استاپ لاس ترمز اضطراری شماست که از نابودی کل سرمایه جلوگیری میکند.
۲. انتخاب لوریج بر اساس سبک معامله (نه فقط تجربه)
- معاملهگران نوسانگیر (Scalpers): این افراد به دنبال گرفتن سودهای کوچک (مثلاً ۵ تا ۱۰ پیپ) در زمان کوتاه هستند. به دلیل کوچک بودن حد ضرر، آنها مجبورند از لوریجهای بالاتر (مثلاً ۱:۱۰۰ تا ۱:۵۰۰ در فارکس یا ۱:۲۰ تا ۱:۵۰ در کریپتو) استفاده کنند تا سودشان به چشم بیاید.
نکته: نیاز به سرعت عمل و دقت بسیار بالا. - معاملهگران روزانه (Day Traders): پوزیشنها را تا پایان روز میبندند. لوریج متعادل (۱:۳۰ تا ۱:۱۰۰ در فارکس / ۱:۱۰ تا ۱:۲۰ در کریپتو) برای این سبک مناسب است، زیرا نوسانات روزانه محدود است.
- معاملهگران میانمدت و بلندمدت (Swing/Position Traders): چون به دنبال حرکتهای بزرگ بازار هستند و حد ضررهای بزرگی دارند (مثلاً ۱۰۰ پیپ)، به لوریج بالا نیاز ندارند. لوریجهای پایین (۱:۵ تا ۱:۳۰ در فارکس / ۱:۱ تا ۱:۳ در کریپتو) برای این گروه ایمنترین گزینه است.
۳. رابطه معکوس حجم و لوریج (مدیریت حجم واقعی)
اشتباه رایج این است که فکر کنیم “لوریج بالاتر یعنی سود بیشتر”. خیر! لوریج بالاتر فقط به شما اجازه میدهد مارجین (پول) کمتریش درگیر کنید، اما حجم ورود شما (لات/Lot) باید بر اساس “ریسک دلاری” تعیین شود.
فرمول صحیح مدیریت حجم: به جای اینکه بپرسید “چه لوریجی بزنم؟”، بپرسید “چقدر مجازم ضرر کنم؟”
- تعیین ریسک دلاری: مثلاً ۱٪ از سرمایه ۱۰۰۰ دلاری = ۱۰ دلار ریسک مجاز.
- تعیین فاصله استاپ لاس: مثلاً فاصله نقطه ورود تا حد ضرر ۲۰ پیپ است.
- محاسبه حجم: حال باید حجمی را انتخاب کنید که اگر ۲۰ پیپ ضرر کردید، دقیقاً ۱۰ دلار از دست برود (نه بیشتر).
نکته حیاتی: در این روش، لوریج فقط ابزاری است که اجازه میدهد آن حجم محاسبه شده را باز کنید. اگر حجم شما درست محاسبه شده باشد، حتی لوریج ۱:۵۰۰ هم خطرناک نیست (چون در نهایت همان ۱۰ دلار را ریسک کردهاید). خطر زمانی است که با لوریج بالا، حجم سنگین و بیحساب وارد کنید.
۴. حذف خطای انسانی با دستیار هوشمند (راهکار پیشنهادی)
اجرای دستی و دقیق قوانین بالا در لحظات هیجانی بازار دشوار است. برای اینکه محاسبات ریاضی جایگزین احساسات شود، استفاده از ابزارهایی مانند اکسپرت مدیریت سرمایه بورس۹۰ میتواند راهگشا باشد. این دستیار هوشمند بهجای محاسبات ذهنی، حجم ورود را دقیقاً متناسب با ریسک شما تعیین میکند، در صورت رسیدن به حد ضرر مجاز روزانه (Drawdown) بهطور خودکار ترمز معاملات را میکشد تا حساب لیکویید نشود و سودهایتان را قفل میکند. اگر میخواهید تأثیر نظم ماشینی بر نتایج خود را بسنجید، امکان تست رایگان این ابزار فراهم است.
سخن پایانی
لوریج در ذات خود نه خوب است و نه بد؛ این ابزار فقط یک «ضریب شتابدهنده» است. اگر شما بدون مدیریت سرمایه معامله کنید، لوریج صرفاً سرعت صفر شدن حساب شما را افزایش میدهد. اما اگر یک استراتژی مدون داشته باشید و ریسک را کنترل کنید، همین ابزار میتواند شما را سریعتر به اهداف مالیتان برساند.
فراموش نکنید که در بازارهای مالی، «بقا» مقدم بر «سود» است. برای اینکه از همان ابتدا حرفهای رفتار کنید و درگیر محاسبات پیچیده یا تصمیمات هیجانی نشوید، پیشنهاد میکنیم در کنار تمرین استراتژی خود در حساب دمو، اکسپرت مدیریت سرمایه بورس۹۰ را نیز امتحان کنید.
شما میتوانید همین حالا این ابزار را به صورت رایگان تست کنید و ببینید که چطور سپردن مدیریت ریسک به یک دستیار هوشمند، آرامش و نظم را به معاملاتتان باز میگرداند.
سوالات متداول (FAQ)
خیر. در اکثر بروکرهای معتبر و صرافیهای امروزی، سیستم “محافظت از تراز منفی” وجود دارد. یعنی قبل از اینکه بدهکار شوید، معامله بسته میشود (لیکویید میشوید) و فقط سرمایه خودتان را از دست میدهید.
برای شروع کار در فارکس، لوریج ۱:۵۰ تا ۱:۱۰۰ استاندارد و متعادل است. لوریجهای ۱:۵۰۰ یا ۱:۱۰۰۰ برای اسکالپرهای بسیار حرفهای مناسب است.
برای شروع در بازار فارکس، لوریج ۱:۵۰ تا ۱:۱۰۰ و در بازار ارز دیجیتال (کریپتو) لوریج ۱:۲ تا ۱:۵ پیشنهاد میشود. استفاده از اهرمهای بالاتر بدون مدیریت سرمایه، ریسک لیکویید شدن را به شدت افزایش میدهد.
کال مارجین (Call Margin) یک هشدار است که وقتی ضرر شما به حد خطرناکی میرسد، از سمت بروکر دریافت میکنید تا حساب را شارژ کنید. اما لیکویید شدن (Liquidation) مرحله نهایی است که صرافی به صورت خودکار معامله را میبندد و موجودی درگیر در معامله صفر میشود.